W dobie przeładowanych planów zajęć, cyfrowej edukacji i ograniczonego kontaktu z przyrodą, coraz więcej nauczycieli, rodziców i pedagogów dostrzega potrzebę powrotu do nauki poprzez doświadczenie. Jednym z najbardziej naturalnych i skutecznych środowisk dla tego rodzaju edukacji są gospodarstwa agroturystyczne, które w ostatnich latach stały się nie tylko miejscem wypoczynku, ale również ważnym punktem na edukacyjnej mapie Polski. W przestrzeniach takich jak Zagroda Bamberska dzieci mają szansę zobaczyć, dotknąć i poczuć to, o czym dotychczas czytały tylko w podręcznikach.
Edukacja przez działanie – czego uczą się dzieci w gospodarstwach agroturystycznych?
Wizyta w gospodarstwie agroturystycznym to więcej niż wycieczka – to pełnoprawna lekcja życia, która angażuje wszystkie zmysły. Dzieci uczą się, skąd biorą się produkty spożywcze, jak wygląda uprawa roślin, czym różni się mleko prosto od krowy od tego z kartonu, jak powstaje masło, ser czy chleb. Kontakt z ziemią, zwierzętami i cyklem przyrody uczy pokory, wdzięczności i szacunku do pracy rąk. Taka edukacja nie tylko rozwija wiedzę przyrodniczą, ale także wspiera rozwój emocjonalny i społeczny – szczególnie u dzieci z miast, które nie mają na co dzień kontaktu z żywą przyrodą.
Tradycja i dziedzictwo – nauka o kulturze wsi w praktyce
Gospodarstwa agroturystyczne, szczególnie te prowadzone z szacunkiem do lokalnej tradycji – jak Zagroda Bamberska – przekazują dzieciom nie tylko informacje o uprawach czy zwierzętach, ale również wiedzę o dziedzictwie kulturowym regionu. Poprzez udział w warsztatach tkackich, piekarskich, zielarskich czy rękodzielniczych najmłodsi uczą się o codziennym życiu dawnych mieszkańców Wielkopolski. Poznają stare narzędzia, uczą się gwary, pieką bułki, kiszą kapustę, tworzą własne ozdoby z naturalnych materiałów. To nauka przez doświadczenie, której żadne nowoczesne laboratorium nie zastąpi.
Ruch, dotyk, zapach – zmysłowa edukacja jako fundament dziecięcego rozwoju
Edukacja plenerowa prowadzona w gospodarstwach opiera się na integracji sensorycznej – dzieci nie tylko słuchają, ale też czują, smakują, dotykają, poruszają się. Uczenie się w ruchu sprzyja lepszemu zapamiętywaniu, redukuje stres i stymuluje wyobraźnię. Teren gospodarstwa – łąka, warzywnik, stajnia, sad – staje się naturalnym „laboratorium edukacyjnym”, w którym każde dziecko znajdzie coś dla siebie. Dla jednych największym przeżyciem będzie dojenie kozy, dla innych sianie nasion, a jeszcze dla innych – samodzielne ugniatanie ciasta na chleb. Wspólnym mianownikiem jest radość, naturalność i zaangażowanie.
Agroturystyka edukacyjna a podstawa programowa – nie tylko atrakcja, ale wartość pedagogiczna
Coraz więcej szkół wpisuje wizyty w gospodarstwach agroturystycznych w plan dydaktyczny. Tego typu wyjazdy wspierają realizację podstawy programowej w zakresie przyrody, biologii, techniki, edukacji społecznej i regionalnej. Dzieci nie tylko uczą się, ale też utrwalają poznane wcześniej treści w praktyce – widzą, jak wygląda obieg materii w przyrodzie, rozpoznają gatunki roślin, poznają zasady zdrowego żywienia, uczą się nazw dawnych narzędzi rolniczych. W wielu przypadkach taka edukacja zostaje z dziećmi na dłużej niż teoria poznana w klasie. Dzięki temu gospodarstwa agroturystyczne zyskują status partnerów edukacyjnych, a nie jedynie dostawców „czasu wolnego”.
Wpływ na emocje i relacje – edukacja w gospodarstwie jako lekcja empatii
W kontaktach ze zwierzętami, roślinami i ludźmi dzieci uczą się delikatności, empatii i współpracy. Dowiadują się, że każde działanie w naturze ma konsekwencje – jeśli podleją grządkę, roślina wyrośnie; jeśli nie zamkną furtki, kura może uciec. Takie doświadczenia budują odpowiedzialność i poczucie sprawczości, rozwijają inteligencję emocjonalną. Co więcej, wspólne działanie w grupie – sianie, zbieranie, gotowanie – buduje relacje i uczy współpracy, co w kontekście edukacji wczesnoszkolnej jest bezcenne.
Zagroda Bamberska – edukacja zakorzeniona w tradycji
W gospodarstwach takich jak Zagroda Bamberska edukacja nie jest dodatkiem – jest istotą działalności. Oferta warsztatów i zajęć prowadzonych w plenerze obejmuje zarówno tematy związane z przyrodą i rolnictwem, jak i dziedzictwem bamberskim, rękodziełem, kuchnią regionalną czy obyczajami wiejskimi. Dzieci nie tylko zwiedzają zagrodę, ale stają się jej częścią – uczą się przez udział, współtworzenie i zabawę. Dzięki temu doświadczenie to zostaje z nimi na dłużej, a niekiedy na zawsze. To edukacja pełna zmysłów, emocji i prawdziwego kontaktu – z przyrodą, historią i samym sobą.
Wnioski – edukacja w plenerze to nie fanaberia, lecz potrzeba
Rola gospodarstw agroturystycznych w edukacji dzieci jest nie do przecenienia. W czasach narastającego stresu, deficytu natury i cyfrowego przeciążenia, plenerowe zajęcia edukacyjne oferują coś fundamentalnego: autentyczność, rytm, kontakt, znaczenie. Pozwalają dzieciom doświadczać świata takiego, jakim jest – nie przez ekran, lecz przez bezpośredni kontakt. Gospodarstwo staje się szkołą – niekoniecznie z ławkami i tablicą, ale z duszą i prawdziwym światem wokół.
